Badania nad genetyką z roku na rok stają się coraz bardziej skomplikowane. Jednocześnie wnikanie w strukturę organizmów roślinnych czy zwierzęcych dostarcza człowiekowi bardzo istotnej wiedzy na wiele tematów. W kontekście genetyki z pewnością warto wspomnieć o genetycznie modyfikowanych organizmach, czyli innymi słowy o roślinach i zwierzętach, których materiał genetyczny zmienił się pod wpływem jakiejś modyfikacji. Wspomniane modyfikacje mogą być przeprowadzane na bardzo zróżnicowane sposoby. Jakby jednak nie było, w ostatnich latach spór dotyczący organizmów modyfikowanych genetycznie podzielił naukowców na zwolenników tego rodzaju doświadczeń oraz na przeciwników takich badań. Warto zatem wiedzieć, jakie wady i zalety – według naukowców i badaczy – wiążą się z badaniami genetycznymi.
Korzyści GMO dla środowiska
Zwolennicy GMO wskazują, że genetycznie modyfikowane organizmy mają pozytywny wpływ na środowisko. Koszty upraw są w tym przypadku dużo niższe. Dodatkowo na mniejszym obszarze upraw produkuje się więcej żywności. Większa odporność roślin to mniejsze zużycie pestycydów (te ostatnie wpływają negatywnie na glebę). Badania genetyczne sprawiają, że rośliny są większe i mogą sprostać bardzo niekorzystnym warunkom atmosferycznym.
Żywność modyfikowana a zagrożenia
Przeciwnicy genetycznie modyfikowanej żywności często przywołują argument związany ze zdrowiem człowieka. Według niektórych badaczy wiedza na temat skutków spożywania genetycznie modyfikowanej żywności wciąż jest niewystarczająca. Nie wiemy zatem – zgodnie z tą teorią – jak dieta bogata w GMO za jakiś czas wpływie na zdrowie człowieka. Niektórzy podają nawet, że genetycznie modyfikowana żywność może powodować różne choroby, w tym alergie.
Korzyści GMO dla człowieka
Bardzo ważną zaletą, którą posiadają organizmy modyfikowane genetycznie z pewnością jest lepsza odporność zwierząt i roślin na niebezpieczne czynniki zewnętrzne, takie jak chociażby czynniki atmosferyczne. Okazuje się, że nierzadko rośliny GMO mogą być uprawiane tam, gdzie naturalne rośliny nie miałyby racji bytu, na przykład ze względu na zimno, wiatr czy zbyt wysoką temperaturę. Większa produktywność dotyczy nie tylko roślin, ale również zwierząt. Organizmy modyfikowane genetycznie rosną szybciej i są odporne na różnego rodzaju szkodniki. Dodatkowo naukowcy starają się usuwać z roślin niebezpieczne toksyny i jednocześnie wprowadzać do ich genów więcej składników odżywczych, potrzebnych człowiekowi. Wiele wskazuje na to, że genetycznie modyfikowana żywność ma również większe walory smakowe i wygląda o wiele lepiej niż produkty naturalne. Jest również bardzo trwała (co staje się niezwykle istotne ze względu na transport krajowy czy nawet międzynarodowy).
GMO a etyka
Przeciwnicy GMO wskazują czasami, że badania nad genetycznie modyfikowanymi organizmami są po prostu nieetyczne. Mowa tutaj między innymi o eksperymentowaniu na zwierzętach. Warto jednak zaznaczyć, że nauka – nie tylko w tym przypadku – posiłkuje się wiedzą opartą o doświadczenia ze zwierzętami. Trzeba też dodać, że badania genetyczne pozwalają leczyć choroby, które zarówno u zwierząt, jak i u ludzi bywają wysoce niebezpieczne. Inne etyczne zarzuty dotyczą komercjalizacji GMO. Dostęp do organizmów modyfikowanych genetycznie na chwilę obecną mają najczęściej ogromne korporacje. Zwykły rolnik nie może pozwolić sobie na zakup sadzonki GMO, gdyż zwyczajnie w świecie nie ma na to funduszy. Być może, gdy badania nad GMO staną się bardziej zaawansowane, dostęp do uprawy i hodowli tego typu roślin oraz zwierząt będzie dużo większy.
Wygląd roślin ozdobnych genetycznie modyfikowanych
Badania genetyczne przeprowadza się nie tylko na żywności, czy na zwierzętach. Z powodzeniem wprowadza się również zmiany w roślinach ozdobnych. Te ostatnie pod wpływem wprowadzonych modyfikacji uwypuklają swoje cechy pozytywne i jednocześnie pozbywają się negatywnych elementów. Roślinki ozdobne modyfikowane genetycznie posiadają bardziej intensywny zapach, są również zdrowsze i bardziej odporne na działanie szkodników bądź innych elementów zewnętrznych. Zmienia się także kolor modyfikowanej rośliny – staje się bardziej intensywny lub zmienia nieco swój odcień. Wszystko zależy od tego, jakie zmiany zostaną wprowadzone. Ozdobne rośliny poddawane badaniom stają się odporne na wspomniane już wcześniej szkodniki. Dzięki temu ich właściciel nie musi stosować szkodliwych dla gleby i wód gruntowych pestycydów. To samo dotyczy zresztą roślin jadalnych, sadzonych w ziemi.
Wydaje się zatem, że zdania słusznie podzieliły badaczy. Z jednej strony organizmy modyfikowane genetycznie mogą rozwiązać wiele problemów współczesnego świata. GMO pojawia się na przykład tam, gdzie wcześniej naturalna hodowla i uprawa – na przykład z uwagi na niewłaściwe warunki atmosferyczne – była znacznie utrudniona bądź całkowicie niemożliwa. Modyfikowane rośliny i zwierzęta są bardziej odporne na działanie szkodników. Nierzadko dostarczają nam również żywność lepszą pod względem jakości czy długoterminowości. Przeciwnicy GMO wskazują przede wszystkim na brak doświadczenia we wspomnianej dziedzinie.
Według niektórych, żadne badania nie są w stanie przewidzieć, co stanie się, jeśli w diecie człowieka pojawi się wiele produktów modyfikowanych genetycznie. Wadą jest także aspekt ekonomiczny. W biednych rejonach świata rolnicy nie będą w stanie pozwolić sobie na zakup modyfikowanych sadzonek. Problem głodu nie zostanie – przynajmniej na razie – rozwiązany dzięki organizmom modyfikowanych genetycznie.