Joga – lekarstwo dla ciała i ducha

Joga – lekarstwo dla ciała i ducha

Joga cieszy się coraz większą popularnością na całym świecie. Jej zbawienny wpływ na ciało i umysł zachwalają znani aktorzy i celebryci, a na matach w klubach jogi staje coraz więcej zainteresowanych nią osób. Czym jest ta wyjątkowa forma ruchu? Skąd się w ogóle wzięła i w jaki sposób wpływa na praktykującego? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w artykule poniżej!

Joga – system filozoficzny z Indii

W swojej istocie joga to system filozoficzny wywodzący się z Indii, który bada zależności pomiędzy ciałem i umysłem. Samo słowo “joga” można tłumaczyć jako “unia”, “zjednoczenie”, czy “ujarzmienie”. Trudno wskazać dokładny moment, w którym zaczęła się rozwijać, jednak pierwsze dowody na jej istnienie datuje się na około 3000 roku p.n.e. Na początku wszystkie nauki przekazywane były ustnie, z mistrza na ucznia, a pierwsze zapiski o jodze można znaleźć w końcowej części Wed – Upaniszadach. System filozoficzny uporządkowany został jednak około II wieku p.n.e., wraz z pojawieniem się najważniejszego dzieła traktującego o jodze – Jogasutr.

W starożytności osoby uprawiające jogę łączyły praktyki fizyczne z przestrzeganiem nakazów i zakazów opisanych w Jogasutrach. Wykonywali także praktyki oddechowe i medytacyjne. Celem tych działań było zrozumienie własnej natury i otaczającego świata, wyciszenie umysłu oraz doznanie oświecenia i połączenie się z boskością. Początkowo joga pozostawała głównie praktyką mentalną – wymiar fizyczny nie był tak istotny i właściwie sprowadzał się do ćwiczeń, które pozwalały utrzymać ciało w wielogodzinnej medytacji. Z biegiem czasu kolejni nauczyciele zaczęli kłaść coraz większy nacisk na aspekt fizyczny, dodając do praktyk kolejne, bardziej skomplikowane pozycje, aż w końcu w XX wieku za sprawą Tirimulai Krishnamachary, Pattabhiego Joisa czy B.K.S Iyengara joga jako forma ruchu została usystematyzowana w taki sposób, jaki obecnie znamy na zachodzie.

Współczesna joga

Aktualnie osoba, która chce zacząć praktykować jogę, staje przed trudnym wyborem, ponieważ szkoły i kluby oferują mnóstwo różnych stylów, w których można ćwiczyć. Od dynamicznej ashtangi, przez klasyczną hatha jogę, na jodze restoratywnej kończąc. Niekiedy wybór jest bardzo trudny, gdyż egzotyczne nazwy niewiele mówią o samej praktyce, dlatego zanim wybierze się lekcję dla siebie, warto zasięgnąć wiedzy, czym tak naprawdę charakteryzują się dane formy aktywności.

Hatha joga

Hatha jogę można rozumieć jako jogę fizyczną – opiera się ona na wykonywaniu asan, czyli pozycji oraz praktyk oddechowych, czyli pranajam. Ten styl zakłada, że tylko poprzez ciężką, regularną pracę można dokonywać zmian w samym sobie, jeśli jednak chodzi o tempo samych ćwiczeń, to jest ono umiarkowane. Cechą charakterystyczną dla stylu hatha jest szereg zasad wedle których praktykujący powinien układać ciało w asanie, dlatego na początku swojej przygody z jogą, warto udać się do kompetentnego nauczyciela, który nauczy świadomości ciała i pracy z oddechem. Najważniejszymi zasadami tej formy jogi są: uważność w pracy z ciałem, regularny oddech przez nos, praktykowanie z pustym żołądkiem (ostatni posiłek powinno się zjeść minimum 3 godziny przed rozpoczęciem ćwiczeń) oraz kilkuminutowa relaksacja po asanach, w trakcie której organizm ma się wyciszyć i odpocząć, jednocześnie zapamiętując wykonaną wcześniej pracę. W hatha jodze praktykujący mogą korzystać z wielu pomocy, np. klocków lub pasków, aby ułatwiać sobie bezpieczne wejście do pozycji.

Ashtanga

Ten styl jogi sprawdzi się dla każdego, kto oczekuje od praktyki wysiłku i dyscypliny. Za twórcę Ashtangi uważa się Sri K. Pattabhiego Joisa. Polega ona na wykonywaniu stałej, ściśle określonej sekwencji asan, które połączone są z równomiernym, uważnym oddechem. W każdej pozycji zostaje się przez dłuższy czas, dlatego ta forma jogi może bardzo dobrze wzmocnić ciało praktykującego. Zaletą ashtangi jest to, że uczeń po jakimś czasie jest w stanie przyswoić sekwencje wykonywanych asan, dzięki czemu ma możliwość praktyki indywidualnej, we własnym rytmie, podążając za własnym oddechem. Na początku jednak ważne jest, aby ćwiczyć pod okiem wprawnego nauczyciela, żeby zminimalizować ryzyko kontuzji, które w przypadku wymagających pozycji może być duże. Seria Ashtangi zaczyna się od Powitań Słońca, które znacznie rozgrzewa ciało, a następnie przechodzi się do praktyki różnych grup asan, w zależności od zaawansowania.

Vinyasa

Vinyasa joga jest praktyką, która przypadnie do gustu osobom, poszukującym w jodze nieco więcej wolności. Ta forma jogi pozwala na kreatywność i nie przywiązuje aż tak dużej uwagi do techniki asan. Tutaj najważniejsze jest flow, czyli płynne przejścia pomiędzy pozycjami, które prowadzone są przez spokojny, równomierny oddech. Podczas lekcji uczeń wykonuje różne, dowolnie ułożone sekwencje asan, które przeplatane są przez tak zwane “vinyasy” – czyli następujące po sobie pozycję kija, psa z głową w górę oraz psa z głową w dół. Owa vinyasa na za zadanie “resetować ciało” i równoważyć je po trudniejszych sekwencjach. Podczas praktyki vinyasy należy zwrócić uwagę na to, aby wykonywane pozycje były wygodne i stabilne – przez dość dynamiczne przejścia nauczyciel nie ma tyle czasu, aby korygować ucznia, dlatego każdy powinien wsłuchiwać się w swoje ciało i szukać optymalnego, bezbolesnego ustawienia. Ważną wskazówką podczas praktyki jest oddech – jeśli staje się on zbyt intensywny lub duszący to znak, że uczeń ćwiczy ponad swoje możliwości.

Yin joga

To jedna ze spokojniejszych form jogi i swoim podejściem znacznie różni się od stylów opisanych powyżej. Praktyka yin jest bierna, zakłada rozluźnianie ciała i zastyganie w pozycjach od kilku do nawet kilkunastu minut. W przeciwieństwie do form aktywnych, które głównie pracują z mięśniami, tutaj celem praktykującego jest “wyłączenie” mięśni i dotarcie do głębokich struktur ciała, takich jak powięzi, więzadła, stawy i kości. W tym stylu praktykujący używają dużo pomocy, takich jak: wałki, koce, klocki, aby ich ciało mogło wesprzeć się i spokojnie odpuszczać napięcia mięśniowe. Podejście yin jogi mocno skoncentrowane jest na różnicach anatomicznych każdego ciała, dlatego na salach yin często można zobaczyć, że w tym samym czasie każdy uczeń przybiera inną pozycję. Powodem tego jest fakt, że w tym stylu najważniejszą rzeczą jest uważność na własne ciało i koncentracja na odczuciach, jakie pojawiają się podczas trwania w pozycji. Yin joga niekiedy nazywana jest jogą medytacyjną, gdyż często towarzyszy jej cisza i duże skupienie. Często praktyka ta uwalnia wiele emocji i może być trudna dla zabieganych, nieuważnych umysłów praktykujących. Po jakimś czasie jej efektem jest jednak uczucie głębokiego odprężenia i połączenia ze swoim ciałem, dlatego jest świetnym uzupełnieniem praktyk bardziej dynamicznych.

Joga restoratywna

To najbardziej stateczna joga, nazywana inaczej regeneracyjną. Ma za zadanie przede wszystkim zresetować, wyciszyć i zregenerować ciało oraz umysł. Pozwala na to, by praktykujący odpoczął w wygodnych pozycjach, które terapeutycznie wpływają na jego układ nerwowy. W tej formie używa się bardzo wielu pomocy: krzeseł, wałków, klocków, koców, aby ułożyć ciało w optymalny sposób i do utrzymania pozycji w ogóle nie używać siły własnego ciała. Podobnie jak w yin jodze, podstawowymi zasadami są tutaj: zastyganie w pozycji przez długi czas, użycie akcesoriów, które mają pomóc praktykującemu oraz obserwacja ciała i umysłu. I mimo wielu podobieństw, te obie praktyki różni intensywność – w yin jodze praktykujący uczy się odpuszczać pracę mięśni i rozluźniać wszelkie napięcia, jednak istnieją pozycje, np. Smok lub Foka, które wymagają większego uaktywnienia niektórych obszarów ciała. Poza tym podczas yin jogi uczeń poszukuje swoich granic, niekiedy pogłębia pozycje, uważnie przygląda się temu, co wydarza się na macie, natomiast w jodze restoratywnej oddaje się błogiemu odpoczynkowi i często balansuje na granicy snu.

Korzyści wynikające z uprawiania jogi

Niemal każdy, kto trafi na lekcję jogi, nie ważne, czy będzie to styl bardzo dynamiczny, czy raczej spokojny, potrafi wymienić choć kilka zalet tej formy aktywności. Wśród joginów istnieje nawet pojęcie “jogicznego haju”, które oznacza świetne samopoczucie tuż po praktyce asan. Joga daje szereg korzyści zarówno w aspekcie fizycznym, jak i mentalnym, a wśród nich można wyróżnić:

  • poprawę postawy ciała;
  • wzmocnienie i uelastycznienie mięśni, stawów oraz kości;
  • poprawę ruchomości oraz mobilności w stawach;
  • lepszą koordynacja ciała;
  • poprawę równowagi fizycznej i psychicznej;
  • wzmocnienie układów: oddechowego i sercowo-naczyniowego;
  • regulację gospodarki hormonalnej;
  • regulację układu nerwowego;
  • korzystny wpływ na metabolizm;
  • redukcję zbędnej tkanki tłuszczowej;
  • redukcję uczucia napięcia i stresu;
  • rozluźnienie fizyczne, psychiczne i emocjonalne;
  • ogólną poprawę dobrostanu ciała i ducha.

Biorąc pod uwagę duży wybór stylów jogi oraz wszystkie aspekty prozdrowotne, które gwarantuje regularna praktyka – nie ma wymówek. Każdy powinien choć raz w życiu wejść na matę i spróbować jogi!

Dodaj komentarz