Leczenie dziecka jest jednym ze sfer wychowania, które nie należą do przyjemnych. Obowiązkowe bilanse i szczepienia, zastyrzyki i badania, nie mówiąc o pobycie w szpitalu to często koszmar nie tylko dla malucha, ale również jego opiekunów. Reakcje małego człowieka takie jak wzmożony lęk, agresja czy histeria wynikają z jego niewiedzy, nieprzyjemnych doświadczeń i poczucia zagrożenia. Obce miejsce, obcy ludzie, igły i ból sprawiają, że dziecko traci poczucie bezpieczeństwa i komfortu psychicznego. W tym momencie ważne jest opanowanie rodzica, który musi zapewnić podopiecznemu dużo wsparcia i miłości.
Leczenie dziecka – sytuacje problemowe
W pierwszych latach życia maluchy poddane są programowi obowiązkowych szczepień. Stanowią one profilaktykę przed wystąpieniem bardzo poważnych i zagrażających życiu chorób. Częstotliwość podawania kolejnych szczepionek jest dość intensywna i w małym odstępie czasowym. Taka sytuacja sprawia, że większość dzieci zaczyna kojarzyć wizytę w przychodni z bólem.
Kolejnym źródłem problemów jest leczenie dziecka chorego. Często wiąże się ono z podawaniem zleconych przez lekarza leków, których smak nie odpowiada preferencjom dziecka. Wówczas odmawia ono ich przyjmowania.
Następnym problemowym polem jest wykonywanie niezbędnych badań w celu diagnozy schorzeń, czy w ramach rutynowego bilansu zdrowia. Może wiązać się to z pobieraniem krwi, które nawet dla części dorosłych jest wyzwaniem.
Do sytuacji problemowych należy również zaliczyć pobyt dziecka w szpitalu. Mali osobnicy często trafiają na izbę przyjęć, chociażby w celu nawodnienia organizmu podczas wystąpienia zatruć pokarmowych, bardzo powszechnych w ich wieku. Niekiedy pobyt w szpitalu wywołuje u dziecka traumę. Wiąże się on z całkowitą zmianą dotychczas stabilnego i ukształtowanego rytmu dnia, częstymi badaniami i poborami krwi oraz widokiem innych cierpiących dzieci.
Przy tak silnie odczuwanych negatywnych emocjach, kontakt ze służbą zdrowia może odcisnąć piętno na psychice dziecka, a nawet rzutować na kształtowanie kompetencji społecznych. By tak się nie stało, rodzice muszą zapewnić swym pociechom w tych trudnych chwilach dużo miłości, wsparcia i w miarę możliwości poczucie bezpieczeństwa. Należy również zabiegać o pełen szacunek oraz poszanowanie godności malucha.
Leczenie dziecka – jak rodzice mogą postępować?
Aby właściwie postępować z dzieckiem podczas kontaktu ze służbą zdrowia, rodzice muszą mieć na uwadze:
- własne opanowanie – nie ulegać emocjom oraz naciskom zewnętrznym, które miałyby uwłaczać godności małego człowieka
- pełne oddanie dziecku w newralgicznych sytuacjach, mające na celu zapewnienie miłości
- działania zmierzające do podtrzymania poczucia bezpieczeństwa dziecka
- traktowanie małego człowieka z pełnym szacunkiem (nie działanie “na siłę”, lecz wcześniejsza rozmowa lub – gdy nie ma czasu – uprzedzenie przed daną czynnością)
Uwzględniając wyżej wymienione zasady, można stworzyć listę działań mających na celu zmniejszenie lęku i akceptację działań u dziecka, a mianowicie:
1. Akceptacja uczuć
W tej metodzie wystarczy wystosować komunikat dający do zrozumienia, że solidaryzujemy się w pełni z odczuciami dziecka względem tego, co ma za chwilę nastąpić. Przykład:
“można naprawdę się przerazić tym, że ktoś ma wbić ci igłę w rękę”
2. Fantazjowanie o tym, czego nie można mieć w świecie rzeczywistym
Fantazja to bardzo dobry sposób, by dziecko mogło zaakceptować rzecz nieuniknioną. Przykład:
“szkoda, że to lekarstwo nie jest zamknięte w tabliczce czekolady. Zjadałbyś codziennie jeden kawałek i nigdy już byś nie chorował”
3. Pozwolenie dziecku na dokonanie wyboru
Pozwolenie dziecku na zdecydowanie o organizacji sytuacji, daje mu poczucie kontroli nad nią, a tym samym wzmacnia uczucie bezpieczeństwa i pewności. Przykład:
” wolisz dostać szczepionkę w lewą czy prawą rękę? Mam usiąść obok ciebie, czy wziąć cię na kolana?”
4. Udzielenie informacji
Lęk dziecka przed daną sytuacją wynika często z jego niewiedzy i braku świadomości. Dlatego też warto je poinformować o przebiegu zdarzenia i słuszności określonego działania. Przykład:
” szczepionka trwa bardzo krótko, tyle ile dwa razy klaśnięcie w dłonie. O tak (klap klap)”
“szczepionka ma w sobie wojowników zwalczających zarazki, które powodują chorobę”
5. Metoda rozwiązywania problemów
Perspektywa przyjemej i atrakcyjnej nagrody pomaga przebrnięcie przez trudny czas dla dziecka. Przykład:
“co może ci umilić czas zastrzyku? Może po nim zrobimy coś przyjemnego? (dziecko podaje pomysł)
Zatem chcesz kupić czekoladę tak?
Zgoda!”
6. Żart
Umniejszenie powagi sytuacji na rzecz żartu, pozwala rozładować nagromadzone negatywne emocje i stres. Dotyczy to obu stron – rodzica i dziecka. Przykład:
” widzę ten syrop jak płynie do twojego brzuszka i już go ratuje z opresji”
7. Przejście do działania, nie obrażając dziecka
Gdy kolejne próby namowy nie są w stanie ani uspokoić, ani przekonać dziecka do podjęcia określonych kroków, należy powoli zdecydować się na działanie. Pozwoli to skrócić doznawanie dalszych negatywnych wrażeń maluchowi i przejść do życia codziennego. W tym celu należy posłużyć się krótkim komunikatem informującym i uprzedzającym, a następnie przejść do jego realizacji. Przykład:
“będę cię trzymać na kolanach, a pani pielęgniarka da ci szczepionkę. Wiem, że tego nie lubisz”
Wyżej wymienione porady mogą przydać się każdemu rodzicowi i nie tylko. Warto, by tego typu pomysły wykorzystywali na co dzień pracownicy służby zdrowia, którzy mają styczność z małymi pacjentami. Należy pamiętać, że to my dorośli uczymy i pokazujemy dziecku świat, a najlepiej jest to uczynić w atmosferze miłości i wzajemnego szacunku.